Σελίδες

Τρίτη 2 Απριλίου 2013

Ο επαναστατημένος άνθρωπος

Υπάρχουν έγκλήματα πάθους κι εγκλήματα λογικής. Ό Ποινικός Κώδικας τα ξεχωρίζει αρκετά εύκολα μέ τήν προμελέτη. Ζοΰμε στήν έποχή της προμελέτης καί τοϋ τέλειου έγκλήματος. 

Οί έγκληματίες μας δεν είναι πιά έκεΐνα τ αδύναμα παιδιά πού έπικαλοΰνταν τήν αιτιολογία τής άγάπης. ’Απεναντίας είναι ένήλικοι καί τό άλλοθι τους είναι αναμφισβήτητο: είναι ή φιλοσοφία πού μπορεί νά χρησιμέψει γιά ό,τιδήποτε, άκόμα καί γιά νά μεταμορφώσει τούς δολοφόνους σέ δικαστές.

Ό Χήθκλιφ στά «’Ανεμοδαρμένα ‘Ύψη» θά σκότωνε όλο τόν κόσμο γιά ν’ άποχτήσει τήν Κάθυ, άλλά δέ θά τοϋ περνούσε άπ’ τό μυαλό οτι αύτή ή δολοφονία είναι λογική ή δικαιολογημένη άπό κάποιο σύστημα, θά τήν εκανε μόνο, κι έκεϊ σταματά όλη ή πίστη του. 

Αυτό προϋποθέτει τή δύναμη τοϋ έρωτα καί χαραχτήρα. Μιά καί ή δύναμη του έρωτα σπανίζει, ή δολοφονία παραμένει έξαίρεση πού διατηρεί τό χαραχτήρα τής παράβασης. ’Αλλά άπό τή στιγμή πού άπό ελλειψη χαραχτήρα προσπαθούμε νά βρούμε μιά θεωρία, άπό τή στιγμή πού τό έγκλημα γίνεται αντικείμενο σκέψης, τότε γεννοβολάει όπως ή λογική ή ίδια, παίρνει όλες τις μορφές τοϋ συλλογισμού. Ήταν μοναχικό σάν κραυγή μά τώρα πιά είναι κοινό στόν κόσμο όπως ή γνώση.

Χτές τό δίκαζαν, σήμερα αυτό τό ίδιο γίνεται νόμος. Άλλά δέν πρόκειται ν’ άγαναχτήσουμε έδώ ένάντιά του. Σκοπός αυτού του δοκιμίου είναι νά δεχτεί άκόμα μιά φορά τήν πραγματικότητα τής στιγμής πού είναι τό λογικό έγκλημα, καί νά έξετάσει μέ άκρίβεια τούς λόγους του, κάνω έδώ μιά προσπάθεια νά καταλάβω την έποχή μου. Πιστεύουμε ίσως ότι μια έποχή πού, μέσα σέ πενήντα χρόνια, σκλαβώνει, ξεριζώνει ή σκοτώνει έβδομήντα έκατομμύρια άνθρώπινες υπάρξεις, πρέπει πρώτ’ άπ’ όλα νά κριθεΐ.

Πρέπει όμως άκόμα νά γίνει κατανοητή ή ένοχή της. Σέ έποχές πιό πρωτόγονες, όπου ο τύραννος ισοπέδωνε πόλεις γιά ν’ άποχτήσει δόξα, όπου ο σκλαβωμένος σερνόταν αλυσοδεμένος στο άρμα του νικητή μέσα σέ πόλεις πού τελούσε τό θρίαμβό του, όπου ο έχθρός ριχνόταν στ’ άγρια θηρία μπροστά στο συγκεντρωμένο πλήθος, ή συνείδηση μπροστά σ’ αυτά τά τόσο άδολα εγκλήματα μπορούσε νά είναι ήρεμη, ή κρίση ξεκάθαρη. ’Αλλά τά στρατόπεδα των σκλάβων κάτω άπ’ το λάβαρο τής έλευθερίας, οί σφαγές μέ κίνητρο τήν άγάπη στον άνθρωπο ή το κέφι τού υδυνάστη φέρνουν σέ άμηχανία τήν κρίση.

‘Όταν πιά το έγκλημα φοράει τή λεοντή τής άθωότητας σέ μιά περίεργη άντιστροφή των ρόλων, πού συμβαίνει συχνά στον καιρό μας, ή άθωότητα είναι έκείνη πού πρέπει νά δώσει εξηγήσεις. Σκοπός τού δοκιμίου είναι νά δεχτεί καί νά έξετάσει τήν παράδοξη τούτη πρόκληση.

Πρέπει νά έξακριβώσουμε κατά πόσο ή άθωότητα, άπό τή στιγμή πού αρχίζει τή δράση, είναι αδύνατο πιά ν’ άποφύγει τό έγκλημα. Δεν μπορούμε νά δράσουμε παρά σέ μιά στιγμή πού είναι δική μας, άνάμεσα στους άνθρώπους πού μας τριγυρίζουν. Δέ θά μάθουμε τίποτα έφόσο δέν ξέρουμε αν έχουμε το δικαίωμα νά σκοτώνουμε αύτόν τόν άλλο μπροστά μας ή νά δώσουμε τή συγκατάθεσή μας γιά νά σκοτωθεί. ’Αφού κάθε πράξη σήμερα καταλήγει σέ δολοφονία, άμεση ή έμμεση, δέν μπορούμε νά ένεργήσουμε χωρίς νά ξέρουμε αν πρέπει καί γιατί πρέπει νά δώσουμε τό θάνατο.

Albert Camus Ο επαναστατημένος άνθρωπος

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου