Ελένη Αντωνιάδου: Η Γυναίκα της Χρονιάς είναι 25 ετών και εργάζεται στη NASA…

Μόλις στα 25 της χρόνια η Ελένη Αντωνιάδου από τη Θεσσαλονίκη, αναδείχθηκε σε πρόσωπο της χρονιάς από μία διοργάνωση – θεσμό στη Μεγάλη Βρετανία. 

Η νεαρή ερευνήτρια στο τμήμα Βιοεπιστημών της NASA, τιμήθηκε για το ερευνητικό της έργο σε ειδική τελετή που πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο, στο πλαίσιο της διοργάνωσης «2013 FDM Everywoman in Technology Awards».


Πρόκειται για τα Βραβεία που διοργανώνει κάθε χρόνο, ο μεγαλύτερος Οργανισμός της Βρετανίας για να τιμήσει τις γυναίκες που διαπρέπουν στις Επιστήμες, την Τεχνολογία και την Επιχειρηματικότητα. Στη συνέντευξη που έδωσε από το Σικάγο του Ιλινόι, μέσω Skype, στο Mega και στο aixmi.gr, η Ελένη Αντωνιάδου μίλησε για το σπουδαίο ερευνητικό της έργο, για την Ελλάδα αλλά και για το παιδικό της όνειρο… τη NASA. 
Ήταν αναμενόμενη αυτή η διάκριση;

Ομολογώ ότι με αιφνιδίασε ευχάριστα… Ο Οργανισμός που με βράβευσε αναδεικνύει επαγγελματίες που έχουν διαπρέψει, είτε σε επίπεδο Επιστήμης είτε σε επίπεδο Τεχνολογίας, είτε Επιχειρηματικότητας. Επειδή τα Βραβεία αυτά συμπεριλαμβάνουν πολύ μεγάλα ονόματα ως χορηγούς και επομένως τυγχάνουν μίας μεγάλης προβολής, σου προσφέρουν την ευκαιρία να προβάλλεις μέσα από αυτά τη δουλειά σου, τόσο στον επιστημονικό κόσμο όσο και στο ευρύτερο κοινό.

Από την Ελλάδα ποια ήταν τα μηνύματα που πήρες; Πώς εισέπραξες αυτή την επιτυχία;

Στην Ελλάδα, η ανταπόκριση ήταν πολύ μεγάλη. Για εμένα ήταν ανέλπιστες οι αντιδράσεις αυτές για τον απλούστατο λόγο ότι αν και είμαι Ελληνίδα, πέρα από τον κοινωνικό μου κύκλο, τον πολύ στενό, στην Ελλάδα δε γνώριζαν μέχρι τώρα τι κάνω, με τι ασχολούμαι. Πραγματικά, νιώθω πολύ συγκινημένη και θέλω να πω στον κόσμο ένα μεγάλο «ευχαριστώ» γιατί αυτή η αλληλεγγύη και η αλληλοϋποστήριξη, μου δίνει κουράγιο και ελπίδα για το μέλλον. Και νομίζω ότι αυτή η αλληλεγγύη που έχουμε σαν Έλληνες αποδεικνύει ότι, ίσως, είναι και η λύση για να διώξουμε τη μιζέρια της εποχής μας και να ανακάμψουμε.

Πώς αισθάνθηκες παραλαμβάνοντας το βραβείο;

 Ο κλάδος στον οποίο ειδικεύομαι, η ανάπτυξη των τεχνητών οργάνων αποτελεί κάτι το πρωτοποριακό, αφού δεν υπάρχει καμία άλλη εταιρεία στον κόσμο που να ειδικεύεται σε αυτό. Και θέλω να πω ότι ως Ελληνίδα, χαίρομαι πραγματικά για την πρωτιά σε αυτόν τον κλάδο που είναι πολύ καινούργιος και εξαιρετικά καινοτόμος. Στο εξωτερικό, υπάρχει η τάση να θεωρούν ότι, εντάξει, οι Έλληνες ήταν πριν από πολλές χιλιάδες χρόνια πολύ μπροστά, αλλά τώρα η οικονομική κρίση τους έχει αφήσει πίσω. Όμως, δεν είναι έτσι. Αποδεικνύεται ότι μέσα στην κρίση -που θεωρώ ότι έχει επιβληθεί και λίγο στην Ελλάδα- υπάρχουν άνθρωποι που πραγματοποιούν σημαντικές καινοτομίες.

 Η NASA ήταν παιδικό μου όνειρο

Έχεις ήδη συμπληρώσει έναν χρόνο στη NASA. Πώς είναι η εμπειρία σου μέχρι σήμερα;

Πραγματοποιώ ένα παιδικό μου όνειρο! Η NASA για εμένα είναι το μέρος, όπου διαμορφώνεται το μέλλον. Νιώθεις ότι ως επιστήμονας συμβάλλεις πραγματικά σε εξελίξεις, οι οποίες είναι παγκοσμίου επιπέδου και αισθάνεσαι ότι αλλάζει η ανθρωπότητα με αυτά που συμβαίνουν μέσα στα εργαστήρια. Είναι τρομερά συγκλονιστικό να δουλεύεις καθημερινά εκεί. Εγώ ακόμη δεν μπορώ να ξεπεράσω τον ενθουσιασμό μου που με επέλεξαν. Δηλαδή κάθε μέρα –και το λέω πραγματικά αυτό- κάθε μέρα που πηγαίνω στη δουλειά και βλέπω το σήμα της NASA, καθώς μπαίνω με το αυτοκίνητό μου μέσα στην πύλη, σκέφτομαι «δεν είναι δυνατόν να είμαι εδώ! Δεν είναι δυνατό να τα κατάφερα!» 

 Πώς τα κατάφερες, αλήθεια;

 Αρχικά είχα επιλεγεί από την ESA, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος και θέλω να τους πω ένα μεγάλο «ευχαριστώ», γιατί δεν περίμενα να φτάσω σε αυτά τα επίπεδα και να μου προταθεί τόσο γρήγορα η δουλειά στη NASA.

Ποιο είναι το αντικείμενο της έρευνας που μελετά η ομάδα σας;

 Δουλεύουμε για να υπάρξει μία εναλλακτική μέθοδος στη μεταμόσχευση οργάνων. Όταν σε κάποιον άνθρωπο συμβεί ένα ατύχημα, ή πάσχει από καρκίνο ή κάποια άλλη ασθένεια και χρειάζεται να δεχθεί κάποιο μόσχευμα, να μην εξαρτάται αποκλειστικά από τη διαθεσιμότητα αυτών των οργάνων μέσα από τις παγκόσμιες τράπεζες μοσχευμάτων, αλλά να υπάρχει εναλλακτική μέθοδος, η οποία θα είναι και αποτελεσματική και σωτήρια σε επίπεδο ζωής, αλλά και πιο οικονομική από τις σύγχρονες μεταμοσχεύσεις. Και θέλω να πω ότι η Επιστήμη έχει προχωρήσει αρκετά και μέσα στη διάρκεια της δικής μας ζωής θα έχει φτάσει σε ένα σημείο ούτως ώστε τα περισσότερα όργανα να μπορούν να δημιουργηθούν σε τεχνητό επίπεδο. Ενδεχομένως αυτό να συμβεί μέσα στα επόμενα 20 χρόνια.

Αρπάζουν παιδιά και τους αφαιρούν όργανα…

Θα είναι και ένας αποτελεσματικός τρόπος στην καταπολέμηση του φαινομένου του εμπορίου οργάνων, το οποίο τα τελευταία χρόνια εντείνεται στις λεγόμενες «τρίτες χώρες» και πλέον επεκτείνεται και στις ευρωπαϊκές…

Προσωπικά ασχολούμαι με τον εθελοντισμό και έχω πάει σε αρκετές ιατρικές αποστολές. Ο εθελοντισμός έχει δώσει άλλο νόημα στη ζωή μου και αποτελεί μεγάλη κινητήρια δύναμη για την έρευνα που κάνουμε, ώστε να συνεχίσω. Ως Τμήμα Μοσχευμάτων χωρίς Δότες, συνεργαζόμαστε με τον Διεθνή Οργανισμό Ανακούφισης του Πόνου των Παιδιών (Foundation of International Medical Relief of Children) και συχνά κάνουμε αποστολές σε διάφορες χώρες της Αφρικής αλλά και της Λατινικής Αμερικής -στην Κόστα Ρίκα όπου είμαι επικεφαλής και στο Περού. Αν και υπάρχουν ενδείξεις για το πώς αυτοί οι μηχανισμοί λειτουργούν για κάποιο λόγο δε διώκονται. Και, δυστυχώς, τα θύματα είναι μικρά παιδιά, τα οποία ζουν εγκαταλελειμμένα -κυρίως σε απομακρυσμένες περιοχές. Αυτά τα παιδιά απαγάγονται και κάποια δοτικά και μη ζωτικά τους όργανα αφαιρούνται. Όπως αντιλαμβάνεσθε, υπάρχει πάρα πολύς πόνος και πολύ απελπισία εκεί έξω από όλους εκείνους που είναι ασθενείς και είναι σε άμεση ανάγκη για τα όργανα αυτά, αλλά αυτό πρέπει κάποτε να τελειώσει και ελπίζω να σταματήσει μέσα από τα αποτελέσματα της έρευνάς μας. 

Οι συνάδελφοι σου πώς σε αντιμετωπίζουν ως Ελληνίδα;

Στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόι, στο οποίο κανονικά διδάσκω δύο μαθήματα, την πρώτη μου χρονιά εδώ, το καλοκαίρι του 2010, μου ανατέθηκε εκτάκτως να διδάξω ένα μάθημα για τον ελληνικό Πολιτισμό, τη φιλοσοφία και την ελληνική Ιστορία. Το αμφιθέατρο είχε γεμίσει κι εγώ ένιωθα πραγματικά ενθουσιασμένη με το πόσοι πολλοί ήταν εκείνοι που ήθελαν να μάθουν για τον Όμηρο και τον Θουκυδίδη, για αυτά δηλαδή που εμείς διδασκόμαστε από πολύ μικροί. Για εμένα, η Ελλάδα είναι το ομορφότερο μέρος στον κόσμο, και γι’ αυτό ακριβώς θεωρώ ότι έχουμε μπει σε αυτή την κοινωνικο-πολιτική συγκυρία, και προσπαθούν να κλέψουν τα όνειρα που έχουμε εμείς οι νέοι, αλλά και να αφαιρέσουν την ελπίδα από εκείνους που έχουν ήδη προσπαθήσει και που, στα 45 και 50 τους χρόνια, βλέπουν τα όνειρά τους να γκρεμίζονται. Νομίζω ότι αν η Ελλάδα δεν ήταν αυτός ο απίστευτος τόπος που είναι από πλευράς προοπτικής και από γεωγραφική θέση, δεν θα ενδιαφερόταν κανείς.

Φτιάχνουμε Βιολογικά ρομπότ-STOP στα πειραματόζωα

Ποια είναι τα σχέδια σου για το μέλλον όσον αφορά την έρευνα;

Αυτή τη στιγμή στη NASA, ασχολούμαστε εκτός από τα τεχνητά όργανα με κάποια βιολογικά ρομπότ, μία άλλη καινοτόμο έρευνα μέσα από την  οποία δημιουργούμε κάποια βλαστοκύτταρα, κάποιους μικρούς μηχανισμούς. Πρόκειται δηλαδή για ζωντανούς οργανισμούς, στους οποίους χρησιμοποιούμε καρδιακά κύτταρα και κύτταρα των μυών, οπότε τα βλέπουμε να κινούνται μέσα στο εργαστήριο! Στόχος είναι να χρησιμοποιήσουμε τα βιολογικά ρομπότ για να τεστάρουμε στο μέλλον κάποια φάρμακα ώστε να σταματήσουν αυτά τα πειράματα που γίνονται πάνω στα ζώα. Πιστεύω ότι τελικά μέσα από αυτές τις νέες Τεχνολογίες, θα υπάρξει και μία γενικότερη επανάσταση εκτός από τον χώρο της Ιατρικής και στον χώρο της Πληροφορίας και της Ενημέρωσης. 

Τι έχεις να πεις στους νέους που σκέφτονται σήμερα να φύγουν από την Ελλάδα και να αναζητήσουν την τύχη τους στο εξωτερικό;

Θεωρώ ότι η Ελλάδα προσφέρει ακόμη ευκαιρίες. Εκείνοι που έχουν τη διάθεση να μείνουν και το όραμα να δημιουργήσουν νέα δίκτυα και να φτιάξουν νέες πατέντες είναι εκείνοι που μπορούν να πετύχουν πολλά σε επιχειρηματικό επίπεδο. Σε κάποια άλλα πεδία, όπως είναι το δικό μου, δεν θα ήταν εφικτό να κάνω σήμερα στην Ελλάδα αυτό που κάνω στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόι στη NASA. Ενδεχομένως στο μέλλον να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε κάποιο μικρό παράρτημα, αλλά όχι ακόμη. Και αυτό μπορούμε να το πετύχουμε όλοι εμείς οι ερευνητές που βρισκόμαστε στο εξωτερικό και οι καταξιωμένοι επιστήμονες. Ας πούμε εδώ στην Αμερική, βρίσκεται ο Νικόλας Πέππας, που προέρχεται από τη δική μου πόλη, τη Θεσσαλονίκη, ο οποίος διαπρέπει στην Επιστήμη των Βιοϋλικών, και για τους Αμερικανούς θεωρείται ο καλύτερος σε αυτόν τον τομέα. Όλη αυτή η γνώση που υπάρχει, το «skill list» που λέμε εμείς, μπορεί να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα. Θα έλεγα παρολ’ αυτά στους νέους να έχουν πίστη και να προσπαθήσουν να βρουν το δρόμο τους. Αν θεωρούν ότι αυτό στο οποίο εξειδικεύονται δεν μπορεί αυτή την περίοδο να εφαρμοστεί στην Ελλάδα, τότε έχοντας βέβαια και τα ακαδημαϊκά εφόδια να ανοίξουν τα φτερά τους και να πάνε στο εξωτερικό. Αλλά να μην κλείνουν τις πόρτες πίσω τους…

Η ίδια θα σκεφτόσουν ποτέ να επιστρέψεις στην Ελλάδα;

Για εμένα είναι αδιαπραγμάτευτο ότι η Ελλάδα έχει τους καλύτερους επιστήμονες. Δεν ανήκω στην κατηγορία των Ελλήνων του εξωτερικού που σκέφτονται ότι αν επέστρεφαν στη χώρα μας δεν θα ήταν… τίποτα το σημαντικό. Στο εξωτερικό, υπάρχει πολύ πιο έντονος ανταγωνισμός και λείπει αυτό που εμένα με συγκινεί αφάνταστα και είναι -όπως σας είπα- η αλληλεγγύη. Δεν αποκλείω να επιστρέψω κάποια στιγμή, θα το ήθελα πολύ. Αυτή τη στιγμή προσπαθώ να έρχομαι όσο το δυνατό πιο συχνά και να δημιουργώ κάποιες συνεργασίες με επιστήμονες και ινστιτούτα στην Ελλάδα, ώστε να αναπτύξουμε νέους δεσμούς για το μέλλον.